Ego über alles. Σχέσεις στην Εποχή του Ατομισμού

Ego über alles. Ελληνιστί το Εγώ πάνω από όλα. Αυτό μεταφράζεται σε ένα ατομικιστικό πρότυπο διαβίωσης που διέπει όλα τα είδη σχέσεων. Κοινωνικών και προσωπικών.

Στην πρώτη περίπτωση, βλέπω τους ανθρώπους γύρω μου να είναι σταθερά στοχοπροσηλωμένοι σε ένα κοντόφθαλμο ατομικό συμφέρον, απασχολημένοι αυστηρά με τα του εαυτού τους και τα του οίκου τους. Ο εαυτούλης μου και η πάρτη μου. Τίποτα άλλο δεν έχει σημασία. Πως θα τη βγάλουμε και σήμερα, ανέμελα βέβαια και ακούραστα, πώς θα απολαύσουμε κουτσά – στραβά ό, τι έχει μείνει να απολαύσουμε, πώς θα παρακάμψουμε τον Άλλον για να είμαστε εμείς καλά.

Υπάρχει εκεί έξω μία παράξενη εσωστρέφεια, μία διάχυτη καχυποψία και μία στείρα ενδοσκόπηση που αποκλείει την έννοια του συνόλου, την ευαισθησία, την Ηθική και όλα αυτά τα πράγματα που κάνουν τους ανθρώπους να ζουν μαζί.
Και είναι παράξενο, σε μια εποχή που θα έπρεπε η Αλληλεγγύη και η επικοινωνία να διέπουν τις ανθρώπινες σχέσεις, να συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Μία εκκωφαντική αναδίπλωση στο Εγώ. Δούλεψε καλά φαίνεται όλα αυτά τα χρόνια ο καπιταλισμός. Ακρωτηρίασε και παρέλυσε όλες τις υγιείς δυνατότητες του εαυτού. Η Απομάγευση και η Αλλοτρίωση σε όλο τους το μεγαλείο, όπως ακριβώς είχε πει ο παππούς Μαρξ. Και βέβαια, αφού οι Ιδέες την έκαναν, ήρθε το Μεγάλο Κενό…

Και είναι τώρα όλοι αγκιστρωμένοι στον πρότερον ένδοξον βίον και προσπαθούν να κατασπαράξουν μέχρι και το τελευταίο ψιχαλάκι που άφησε πίσω της η Εποχή της Αφθονίας. Σαστισμένοι, μπερδεμένοι, με το μικρόβιο του ατομικού ευδαιμονισμού καλά εμφυτευμένο στο DNA τους, και το Κενό στα μάτια τους…..

Όσο για τις προσωπικές σχέσεις; Εδώ είναι η μεγάλη Πανωλεθρία….
Γιατί όλα τα παραπάνω μεταφράζονται σε πολύ σκληρές καταστάσεις εφόσον εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα πιο άμεσα συνειδητό συναισθηματικό κομμάτι, αυτό του έρωτα και της αγάπης. Και ο Έρωτας στα χρόνια του Εγωισμού, είναι από ότι φαίνεται δύσκολη υπόθεση.
Κατ΄ αρχάς θα έλεγα ότι θριαμβεύει η λογική του εφήμερου, του στιγμιαίου, της προσωρινής επιθυμίας, της παρόρμησης. Η λογική του ηδονισμού και ενός ολότελα επιδερμικού ψευδοσυναισθηματισμού που δίνει έμφαση στις επιφανειακές ανάγκες του εαυτού. Ο Εαυτός να ικανοποιηθεί εδώ και τώρα – αυτό είναι το αίτημα. Επεμβαίνει δηλαδή στον έρωτα μία τέτοια συμφεροντολογική διάσταση που τον δηλητηριάζει ανεπανόρθωτα.

Και έπειτα ρε παιδί μου υπάρχει μία τεράστια δυστοκία, να «δεις» τον Άλλον. Να τον νιώσεις, να τον νοιαστείς, να τον συναισθανθείς. Εντάξει - ας αφήσω απ’ έξω το ερωτικό συναίσθημα: μιλάω για απλή, ανθρώπινη επικοινωνία…. Δηλαδή το απλό, ανθρώπινο ενδιαφέρον. Αντίθετα, επικρατεί μία κατάσταση που αγγίζει τη συναισθηματική αναπηρία. Και συναντώ πολλούς τέτοιους ανάπηρους όλο και περισσότερο. Αλλά τι πειράζει; Αρκεί ο Εαυτός να μείνει αλώβητος….

Οι σχέσεις όμως – η κάθε ανθρώπινη σχέση – είναι ένα πάρε – δώσε. Αυτή είναι η πρόκλησή τους, αυτή και η μαγεία τους. Και από ότι φαίνεται το Δώσε στην Εποχή του Ατομισμού είναι πολύ δύσκολο. Τότε όμως και η σχέση σταματά. Συνεπώς ο εαυτός μένει μόνος, χωρίς ανατροφοδότηση, καταδικασμένος σε μια αδιέξοδη ομφαλοσκόπηση. Μοναξιά.
Και μέσα σε όλα αυτά, εξ’ αιτίας αυτών αλλά και πολλών άλλων δημιουργείται ο Κυνισμός. Ο κυνικός ο άνθρωπος είναι ένα αθόρυβο και ύπουλο καθίκι που έχει χάσει την πίστη του στα πάντα και θέλει αυτό το μικρόβιο να το μεταδώσει και στους άλλους.

Όμως…… «Είμαστε ψυχή, σώμα και πνεύμα. Και όσο και αν καταναλώνουμε εραστές στην καπιταλιστική κοινωνία, παραμένουμε αυτά τα τρία» (βλ. σημείωση). Ακριβώς λοιπόν επειδή παραμένουμε αυτά τα τρία, αφήνουμε πάντα πίσω και κάτι ψυχικά κομματάκια μας. Μικρότερα ή μεγαλύτερα. Εμείς βέβαια νομίζουμε πως όλα ΟΚ αλλά εκείνος ο άλλος Εαυτός, που θέλουμε να τον ξεχάσουμε, έχει διαφορετική άποψη.
Για αυτό υπάρχουν μερικά δύσκολα βράδια που μόνο εμείς τα ξέρουμε και κανείς άλλος, που μας παίρνουν τα ζουμιά και το παράπονο. Ακόμα και τους κυνικούς – ακόμα και τους αναίσθητους – για την ακρίβεια κυρίως αυτούς. Το πρωί όμως φοράμε το κουλ μας χαμόγελο, μπαλώνουμε τις τρύπες όπως όπως και βγαίνουμε στην αγορά εραστών ακόμα πιο πληγωμένοι, ακόμα πιο φοβισμένοι, ακόμα πιο δυσλειτουργικοί… Και ακριβώς για αυτούς τους λόγους, ακόμα πιο ατομιστές.

Πώς όμως θα πάει η δουλειά; Προχωρώντας όλοι περιχαρακωμένοι στην κοσμάρα μας, διαρκώς ανικανοποίητοι, ανομολόγητα κενοί και αθεράπευτα μόνοι; Δε βγαίνει ζωή έτσι. Ούτε ανθρώπινες κοινωνίες βγαίνουν έτσι.

Για αυτό ό, τι και να μου λέτε εσείς οι κυνικοί και οι φοβισμένοι του κόσμου όλου, οι άνθρωποι είναι προορισμένοι να μοιράζονται τα κρεβάτια τους και τις ψυχές τους. (Προσοχή! Τα δύο αυτά πάνε πακέτο). Γιατί μερικές Μεγάλες Αφηγήσεις του Παλαιού Κόσμου δε γίνεται να τις αφήσω. Όχι, δε γίνεται…


Σημείωση: Η συγκεκριμένη φράση προέρχεται από τη στήλη Bed Time Stories της Ειρήνης Χειρδάρη στη Lifo, η οποία στο τεύχος 202 έγραψε ένα φανταστικό κείμενο. Διαβάστε το!!
http://www.lifo.gr/mag/columns/2919